Nowotwory skóry stanowią najliczniejszą grupę nowotworów złośliwych u człowieka. Wśród nich wyróżniamy nowotwory niemelanocytowe (NMSC), do których zaliczają się głównie raki, oraz nowotwory melanocytowe, reprezentowane przez czerniaka. Ta ostatnia choroba jest szczególnie niebezpieczna, wiąże się z wysokim potencjałem tworzenia przerzutów i wysoką śmiertelnością. Profilaktyka pierwotna czerniaka i NMSC opiera się głównie na ochronie skóry przed promieniowaniem ultrafioletowym. W profilaktyce wtórnej najważniejsza jest samokontrola i regularne badania dermatoskopowe. Dermatoskopia stanowi proste i skuteczne narzędzie pozwalające na poprawę wykrywalności nowotworów skóry o 30%. Leczenie postaci wczesnych jest proste i pozwala na uzyskanie 98% przeżyć pięcioletnich. Przerzuty do węzłów chłonnych oraz przerzuty odległe pogarszają rokowanie, jednak wprowadzona przez ostatnią dekadę immunoterapia oraz leki ukierunkowane molekularnie stwarzają nadzieję na wyleczenie u rosnącej liczby chorych. Wstęp Nowotwory złośliwe stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. Zaliczone zostały przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) do chorób cywilizacyjnych, ponieważ częstość ich występowania na całym świecie drastycznie rośnie, a szczególnie narażeni na zachorowania są obywatele społeczeństw rozwiniętych. Nowotwory złośliwe stanowią także jedną z głównych – obok chorób układu krążenia – przyczyn śmierci. Niekorzystne dane epidemiologiczne są wynikiem złożonych procesów socjoekonomicznych, których następstwem są zmiany demograficzne, przede wszystkim starzenie się społeczeństw, jak również przeobrażenia stylu życia, np. ograniczenie aktywności fizycznej i plaga otyłości, oraz rosnące narażenie na karcinogeny, zwłaszcza dym tytoniowy [1, 2]. Nowotwory skóry stanowią wśród wszystkich nowotworów złośliwych szczególną grupę chorób. W większości są widoczne i łatwe do rozpoznania, a wczesne postaci mogą być skutecznie leczone za pomocą niewielkich zabiegów chirurgicznych. Często jednak są bagatelizowane zarówno przez lekarzy, jak i samych pacjentów, jednocześnie zaś uciekają statystykom i ocenie epidemiologicznej. Wyjątek stanowi czerniak, który jako jedyny z nowotworów skóry jest objęty programem szybkiej diagnostyki onkologicznej i podlega obowiązkowi zgłaszania w Krajowym Rejestrze Nowotworów. Jest to związane ze szczególną skłonnością tego nowotworu do tworzenia przerzutów regionalnych i odległych, a co za tym idzie – wysoką umieralnością chorych na czerniaka. Dermatoskopia Nieinwazyjna metoda diagnostyki zmian skórnych. Polega na oglądaniu zmian w specjalnym oświetleniu i powiększeniu umożliwiającemu dostrzeżenie cech złośliwości. Takie zmiany – po badaniu dermatoskopowym – mogą być uznane za łagodne, podejrzane (wymagające obserwacji w określonych odstępach czasowych) lub złośliwe (które należy pilnie wyciąć). Fot. 1. Zdjęcie kliniczne oraz zdjęcie dermatoskopowe tej samej zmiany. W dermatoskopii są wyraźnie widoczne szczegóły budowy, takie jak asymetria struktur, atypowa siatka i pseudopodia, pozwalające rozpoznać czerniaka i zakwalifikować go do wycięcia chirurgicznego Epidemiologia czerniaka i innych nowotworów skóry Nowotwory skóry to najczęstsze nowotwory złośliwe u człowieka. Dzielą się na nowotwory niemelanocytowe (non-melanoma skin cancer – NMSC), z których większość stanowią raki podstawnokomórkowe i płaskonabłonkowe, oraz czerniaki, tj. złośliwe nowotwory wywodzące się z neuroektodermalnych komórek melanocytowych [3]. Częstość występowania nowotworów skóry różni się w zależności od rasy oraz strefy zamieszkania – najwyższe wskaźniki obserwuje się w krajach takich jak Australia i USA oraz w Europie Zachodniej i Północnej. Polska cechuje się umiarkowanym współczynnikiem zachorowalności, przy czym od trzech dekad następuje stały wzrost liczby nowo wykrywanych przypadków. Zachorowalność na czerniaka zwiększyła się w tym czasie trzykrotnie i obecnie wynosi ok. 3500 przypadków rocznie (współczynnik zachorowalności 4,9/100 tys.). Czerniak stanowi ok. 2% wszystkich nowotworów złośliwych. W przeciwieństwie do innych nowotworów skóry czerniak wiąże się z wysokim współczynnikiem umieralności, sięgającym 2,3/100 tys. u mężczyzn i 1,5/100 tys. u kobiet, co przekłada się na ok. 1300 zgonów rocznie [4].POLECAMY Czynniki ryzyka rozwoju czerniaka i NMSC Wspólne tło nowotworów skóry stanowią uszkodzenia, spowodowane głównie przez promieniowanie ultrafioletowe (UV), zarówno naturalne (promienie słoneczne), jak i sztuczne (solaria). Promieniowanie UV zostało uznane przez WHO za karcinogen. Ponadto stałe działanie bodźców drażniących – chemicznych i fizycznych – może także odgrywać rolę w powstawaniu nowotworów skóry, w tym czerniaków [5]. Istnieją również genetyczne uwarunkowania rozwoju czerniaków. Są one częstsze u osób z niską zawartością barwnika w skórze. W praktyce klinicznej często obserwuje się rodzinne występowanie czerniaków, rzadziej rodzinny zespół znamion atypowych czy mutacje genu CDKN2A, predysponujące do gwiaździaków, raków trzustki i czerniaków [6]. Profilaktyka pierwotna i wtórna czerniaka oraz NMSC Pierwotna profilaktyka nowotworów skóry, w tym czerniaka, opiera się przede wszystkim na ochronie powierzchni ciała przed promieniowaniem UV. Ponieważ skóra dzieci jest szczególnie wrażliwa, a uszkodzenia komórek, będące następstwem oparzeń słonecznych, kumulują się przez całe życie, najważniejsza jest profilaktyka w młodości, jednak każdy epizod oparzenia skóry przez promieniowanie UV bez względu na wiek przyczynia się do wzrostu ryzyka czerniaka [7, 8]. Opalenizna to nie symbol zdrowia Opalenizna jest objawem uszkodzenia komórek skóry; kumulacja tych uszkodzeń prowadzi do powstawania zmarszczek, przebarwień, przedwczesnego starzenia i nowotworów skóry. Jednorazowe oparzenie słoneczne dwukrotnie zwiększa ryzyko czerniaka na przestrzeni życia. Solaria a czerniak Nawet pojedyncze korzystanie z solariów przed 30. zwiększa ryzyko czerniaka o 75%. Okazyjne używanie solariów zwiększa ryzyko czerniaka trzykrotnie. Regularne korzystanie z solariów w młodym wieku zwiększa ryzyko ośmiokrotnie. Solaria nie pomagają w dostarczeniu organizmowi witaminy D Większość światła emitowanego przez lampy to UVA (99%). Do wytworzenia witaminy D organizm wykorzystuje UVB. Dostateczna ilość witaminy D zawarta jest w zdrowej diecie. W przypadku niedoborów witaminy D zalecana jest suplementacja w postaci suplementów diety. W celu ochrony skóry stosuje się bariery mechaniczne (odzież, osłony przeciwsłoneczne) oraz kosmetyki z filtrami ochronnymi. Należy również pamiętać o ochronie oczu okularami słonecznymi, ponieważ czerniak może się rozwinąć w obrębie gałki ocznej [7]. Podstawą profilaktyki wtórnej jest dokładne badanie skóry. Samodzielna inspekcja całego ciała pozwala na dostrzeżenie nowo powstałych zmian. Są one szczególnie podejrzane, jeśli spełniają kryteria reguły ABCD, tj. wykazują asymetrię lub nierówność brzegów, posiadają więcej niż jeden kolor oraz średnicę większą niż 5 mm. Ogląd... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? Roczną prenumeratę dwumiesięcznika Food Forum w wersji papierowej lub cyfrowej, Nielimitowany dostęp do pełnego archiwum czasopisma, Możliwość udziału w cyklicznych Konsultacjach Dietetycznych Online, Specjalne dodatki do czasopisma: Food Forum CASEBOOK... ...i wiele więcej! Sprawdź
Rak skóry u dzieci – charakterystyka. Czerniak to nowotwór powstający z melanocytów, czyli komórek barwnikowych obecnych w skórze. Może rozwijać się na jej powierzchni, ale także na błonach śluzowych, a nawet w obrębie błony naczyniowej oka. Czerniak u dzieci występuje niezmiernie rzadko (1 na 1 mln dzieci poniżej 15. roku Temat: czerniak paznokcia? (7) czerniak paznokcia? przepraszam z góry za jakość zdjęcia.. ale postanowiłam po kilku latach coś z tym zrobić.. zaczęło się od żółknięcia paznokci stóp (dwóch największych) i ich zgrubienia do tego stopnia, że przy obcinaniu pękają.. zawsze zbieram nożyczkami naskórek który znajduje się pod paznokciem i kolejną sprawą która mnie zaniepokoiła to zwiększający się obszar z którego wydobywałam naskórek.. obecnie jest to 1/4 paznokcia (tego z ciemną plamką).. kolejny objaw to nieprzyjemny zapach i wtedy (czyli jakieś ponad 6 lat temu) postanowiłam iść do dermatolog która nie zleciła mi żadnych badań zapisała tylko lek w pędzelku i zakazała malowania ich lakierami. chwilę później miałam drobny uraz ktoś mocno nastąpił mi na palec w konsekwencji czego pojawiła się mała czarna plamka. nie zwróciłam na nią uwagi ale od tego czasu minęło już ponad 6 lat a plamka trochę się powiększyła i cały czas jest. wygląda to jak rozlana brązowa substancja tuż pod płytką paznokcia. czasami docieram tam nożyczkami gdy zbieram naskórek i wyciągam trochę tego brązowego (wygląda jak skruszony lakier). jednak minęło tyle czasu i ostatnio przy temacie słońca i czerniaka naszło mnie, że może go mam (oprócz nieleczonej grzybicy)? dodam tylko, że problem mam tylko z dużymi palcami reszta zdrowa i czarna plama tylko na 1 czerniak paznokcia? Treść zablokowana przez moderatora czerniak paznokcia? mam dokładnie to samo i zaczynam sie obawiać co to jest czerniak paznokcia? Treść zablokowana przez moderatora czerniak paznokcia? Treść zablokowana przez moderatora czerniak paznokcia? Czy ktoś tu jeszcze zagląda? Mam taki sam problem i nie wiem co to może być. Może Pani która szukała odpowiedzi na to pytanie znalazła ją i jeszcze tu zagląda?Terapia hormonalna u kobiet z trądzikiem Plamy na twarzy w czasie ciąży Stany przedrakowe skóry czerniak paznokcia? Jeśli chodzi o żółte paznokcie, to tylko dlatego że są grube. Taki ich urok. Trzeba zetrzeć pilnikiem z wierzchu, tak żeby był trochę inne dyskusje Ropne ogniska zapalne przypominające wyglądem poparzenie Witam mniej więcej ok. Miesiąca temu postanowiłam nieco powyciakać moje... Plamka w okolicach odbytu Od jakiegos czasu mam plamke obok odbytu, nie swedzi, nie piecze i nie boli, zadna masc nie... Czerwony wyprysk na czole dziwny nie goi się Pomocy Witam, jakiś czas temu miałam coś Ala wąrga na czole brzydkiego więc... Coś białego we włosach, co to? Jak się pozbyć? Witam, od jakiegoś 1,5-roku do dwóch lat mam problem z czymś we w włosach,... Artykuł opublikowany: 2018-08-17 00:00:00. Zakończył się konkurs „Nowotwory złośliwe skóry”. Członkowie Komisji oceniającej nagrodzili trzy prace. Pierwsze miejsca zajęła praca dr. n. med. Magdaleny Ciążyńskiej pt. Proteins involved in cutaneous basal cell carcinoma development. Drugie miejsce ex aequo przyznano lek. Czerniak – co to takiego? Czerniak to złośliwy nowotwór skóry, błon śluzowych oraz błony naczyniowej oka. Objawy najczęściej obserwuje się na niezmienionej skórze, jednak możliwe jest ich wystąpienie na podłożu niebezpiecznych znamion barwnikowych. W szczególności chodzi o bardzo rozległe znamiona wrodzone. Co ważne, możliwa jest przezłożyskowa transmisja czerniaka do płodu od matki. Wrodzony czerniak występuje niezwykle rzadko. Do 4. roku życia objawy czerniaka najczęściej pojawiają się w okolicy głowy i szyi, rzadziej na tułowiu. W ostatnich latach odnotowuje się wzrost zachorowań na czerniaka zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Tendencja ta jest widoczna przede wszystkim u dziewcząt w wieku nastoletnim – w ich wypadku czerniaka najczęściej diagnozuje się na tułowiu i kończynach dolnych. Co do zasady, im młodsze dziecko, tym wpływ promieniowania UV na wystąpienie czerniaka jest mniejszy. Warto wiedzieć, że czerniak to nie to samo co rak skóry. Czerniak jest nowotworem złośliwym pochodzenia nienabłonkowego. – Rak skóry to w zasadzie trzy nowotwory o różnym przebiegu. Najczęstszy wśród diagnozowanych nowotworów skóry jest rak podstawnokomórkowy o przebiegu wieloletnim. Rzadziej występuje rak płaskonabłonkowy skóry, który jest nowotworem dynamicznie postępującym. Trzeci nowotwór skóry to czerniak, które źle rokuje i często daje przerzuty – czytamy na portalu onkologicznym Najczęstsze objawy czerniaka Czerniak u dzieci w większości przypadków występuje na skórze zdrowej – dotyczy to ponad połowy odnotowanych przypadków czerniaka u dzieci. Najczęstszym objawem czerniaka jest zmiana na skórze, która jest niesymetryczna, ma niejednolite zabarwienie, średnicę większą niż 6 mm oraz nieregularne brzegi. Cechą charakterystyczną zmian nowotworowych na skórze jest też tempo, w jakim znamię zmienia wygląd. Czerniak ewoluuje dość szybko. Najczęściej zmiany na początku nie są bolesne, przez co nie budzą niepokoju, łatwo jest je przeoczyć. Czujność powinno wzbudzić uczucie swędzenia w okolicy zmiany oraz jego dynamiczne powiększanie się. Niepokój powinna budzić każda zmiana o różowym zabarwieniu, pojawienie się obwódki zapalnej wokół znamienia, owrzodzenie, drobne nadżerki w obrębie znamienia, pojawienie się krwawienia oraz guzków satelitarnych. Dodatkowym objawem czerniaka jest też powiększenie się okolicznych węzłów chłonnych. Ryzyko wystąpienia czerniaka jest tym większe, im więcej na skórze jest znamion barwnikowych. Szkodliwie działa na nie również promieniowanie UV, zwłaszcza u osób o jasnej karnacji. Zasadniczo im większe znamię u dziecka, tym większe ryzyko transformacji nowotworowej. Niektórzy rodzice zastanawiają się nad profilaktycznym usuwaniem potencjalnie niebezpiecznych znamion. Nie ma jednak takich wskazań. Jeśli pieprzyk pozostaje niepodejrzany w badaniu dermatoskopowym, nie usuwa się go. Czerniak u dzieci – diagnoza i rozpoznanie W porównaniu ze zmianami nowotworowymi na skórze osób dorosłych, czerniak u dzieci jest grubszy, a także częściej występują przerzuty. Mimo to rokowania u dzieci z czerniakiem są lepsze niż u dorosłych. Nawet 80 proc. chorych na czerniaka dzieci żyje z nowotworem 10 lat. Każde znamię, które budzi niepokój, warto skonsultować z lekarzem. Wczesna interwencja i rozpoznanie czerniaka wpływa na skuteczność leczenia. – Najważniejszym elementem pozwalającym na wczesne rozpoznanie czerniaka jest badanie skóry całego ciała. Zalecanym badaniem, wykorzystywanym we wczesnej diagnostyce onkologicznej raka skóry, jest dermatoskopia lub wideodermatoskopia. W przypadku licznych znamion atypowych dobrą praktyką jest gromadzenie dokumentacji fotograficznej zmian lub całej powierzchni skóry i porównywanie wykonanych zdjęć w kolejnych sekwencjach czasowych. Podstawą rozpoznania czerniaka skóry jest histopatologiczne badanie całej wyciętej chirurgicznie zmiany barwnikowej – wyjaśnia portal Celem badania histopatologicznego jest określenie stadium zaawansowania zmiany zgodnie z obowiązującymi klasyfikacjami czerniaka. W diagnozowaniu czerniaka bardzo ważne są również badania molekularne. Po ocenie stadium choroby można wybrać drogę leczenia. Co ważne, dokładna obserwacja zmiany pozwala w 90 proc. ustalić rozpoznanie kliniczne. Rozpoznanie czerniaka potwierdza się badaniem cytologicznym (poprzez wymaz z owrzodzenia) lub histopatologicznym usuniętej z marginesem zdrowej skóry zmiany. Dodatkowo wykonuje się podstawowe badania krwi, próby wątrobowe, aktywność dehydrogenazy mleczanowej, badanie rentgenowskie RTG klatki piersiowej oraz badanie ultrasonograficzne USG jamy brzusznej i regionalnych węzłów chłonnych. Leczenie czerniaka u dzieci Leczenie czerniaka u dzieci opiera się na tych samych zabiegach, co leczenie u dorosłych. Przede wszystkim poleca się usuwać zaobserwowane podejrzane zmiany, zanim ewoluują one w czerniaka – na wyciętym znamieniu robi się wspomniane już badanie histopatologiczne. Zazwyczaj usuwa się całą zmianę wraz z 1-3 mm zdrowej tkanki. Jeśli znamię jest bardzo rozległe, wycina się jego część, by nie oszpecić dziecka. Jeśli diagnoza czerniaka się potwierdza, usuwa się całą zmianę plus margines zdrowej skóry. Kiedy znamię ma 1 mm, dodatkowo usuwa się 1 cm zdrowej skóry wokół. Czerniaki grubsze niż 2 mm usuwa się z dwucentymetrowym marginesem. Wycinanie zmiany skórnej jest podstawową formą leczenia czerniaka, jednak poza zabiegiem chirurgicznym stosuje się także biopsję węzła wartowniczego, która pozwala na wykrycie przerzutów w węzłach chłonnych. Jeśli badanie potwierdzi wystąpienie przerzutów, konieczne jest leczenie uzupełniające. Klasyczna chemioterapia czy radioterapia stosowane są w ograniczonych przypadkach czerniaka. Przy diagnozie czerniaka bez przerzutów do węzłów chłonnych rokowanie na przeżycie to ok. 5 lat dla 90 proc. przypadków. Rokowanie to spada do 80 proc. przy przerzutach do węzłów, zaś w przypadku obecności przerzutów odległych rokowanie spada do 60 proc. Co ważne, zmiany skórne mogą być objawem innych nowotworów: białaczki, neuroblastomy czy histiocytozy. Bardzo rzadko zdarza się, by skóra była miejscem przerzutów innych nowotworów. Źródła: Chybicka A., Sawicz-Birkowska K., Kazanowska B., Onkologia i hematologia dziecięca, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021. Często rozwija się on de novo, czyli w obrębie skóry niezmienionej. Szacuje się, że 70 proc. czerniaków rozwija się poza skórą zmienioną, tylko 30 proc. w obrębie znamion barwnikowych. Najmniejszy zdiagnozowany przeze mnie czerniak miał zaledwie 1 milimetr! Należy zwracać uwagę na wszystkie zmiany pigmentacyjne w obrębie Czerniak u dzieci poniżej 12 roku życia występuje dość rzadko, pojawia się dopiero po okresie dojrzewania. Mimo to jest on najczęściej spotykanym typem raka w grupie wiekowej od 25 do 30 lat. Jest także piątym najczęściej występującym rakiem u mężczyzn i szóstym u kobiet. W Polsce zachorowalność na czerniaka to około 6 przypadków na 100 tys. osób. Według tych danych szacuje się, że w naszym kraju każdego roku występuje około 2400 zachorowań na czerniaka. Do profilaktyki czerniaka zaleca się unikanie częstej ekspozycji na duże [[promieniowe słoneczne]( szczególnie osobom o jasnej skórze, piegami, jasnymi oczami, a także skłonnościami do poparzeń. Zaleca się regularne stosowanie kremów z filtrami UV, a także unikanie solarium, w których promieniowanie UV jest nawet kilkakrotnie wyższa niż dawka naturalnego promieniowania. Dobrą wiadomością jest to, że czerniak jest łatwy do wykrycia we wczesnym etapie rozwoju, dzięki czemu zostaje wyleczony nawet w 90 proc. rozróżnić znamiona pojawiające się na skórze? Kiedy zacząć się martwić i zgłosić się do lekarza? Zobacz także: Co twoje oczy mówią o zdrowiu?Z tego co wiem u dzieci przed okresem dojrzewania nie rozwija się czerniak, a wszystkie obawy wiążą się ze znieczuleniem, a potem z gojeniem ewentualnej rany (zależy w jakim wieku jest dziecko) skąd wiesz,że na przykład trzylatek nie będzie jej drapał. N, 03-07-2011 Forum: Zdrowie małego dziecka - Re: wycinanie znamion barwnikowychfot. Adobe Stock Co znaczy, że znamię jest atypowe? Które znamiona powinny wzbudzić podejrzenia? Jeśli wydaje nam się, że znamiona zmieniły kształt, barwę, powiększyły się, mają asymetryczny kształt, nierówne brzegi lub na skórze pojawiło się nowe znamię, które szybko się powiększa i uwypukla, to koniecznie powinien zbadać je lekarz. W ocenie, czy znamię jest łagodne, czy złośliwe pomaga system ABCDE: A Asymetryczny kształt (asymmetrical shape) Łagodne znamiona są zazwyczaj owalne i symetryczne, dlatego niepokoić powinny znamiona o asymetrycznym kształcie B Nierówne brzegi (border irregularity) Nieregularne, nierówne, ostro odgraniczone brzegi charakteryzują złośliwe znamiona, te łagodne mają z reguły łagodne i równe brzegi C Nierówny rozkład barwy (colour variability) Zabarwienie czerniaka jest nierównomierne, w przeciwieństwie do znamienia niezłośliwego, które charakteryzuje równomierny rozkład barwy D Wielkość > 5 mm (diameter) Średnica łagodnego znamienia zazwyczaj nie przekracza 5 mm, dlatego znamiona większe niż 5 mm powinny zostać zbadane E Zmiany kształtu, granic, barwy i wielkości (evolution) Czerniak ulega zmianom w czasie – znamię zmienia kształt, rozkład zabarwienia, wielkość, uwypukla się. Łagodne znamiona pozostają niezmienne. W grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia czerniaka skóry są osoby o jasnej skórze, blond oraz rudych włosach, z piegami, ze skłonnością do oparzeń słonecznych, posiadające dużo różnorodnych znamion o nietypowej lokalizacji (np. na stopach, dłoniach, skórze owłosionej głowy), określanych jako tzw. zespół znamion atypowych. Takie osoby powinny zgłaszać się przynajmniej raz w roku na okresową kontrolę skóry do specjalisty. W przypadku występowania licznych znamion, zaleca się również prowadzenie dokumentacji fotograficznej skóry. Duża liczba znamion atypowych może świadczyć o większym ryzyku wystąpienia czerniaka skóry. Z podejrzanymi zmianami na skórze zgłosić się należy do dermatologów lub chirurgów-onkologów, którzy wnikliwie i dokładnie obejrzą znamię za pomocą dermatoskopu lub wideodermatoskopu i postawią rozpoznanie. Należy również pamiętać, że stuprocentowe rozpoznanie czerniaka można postawić jedynie po chirurgicznym usunięciu zmiany i przebadaniu jej przez histopatologa. Nie usuwa się chirurgicznie znamion, które nie są podejrzane w badaniu dermatoskopowym przez lekarza – większość badań skóry trwa 5-7 minut i kończy się stwierdzeniem przez lekarza, że zmiany wymagają jedynie kontroli. Czerniak jest stosunkowo rzadkim nowotworem – w Polsce notuje się rocznie około 3000 nowych przypadków. Jednocześnie jest to nowotwór o ogromnej dynamice wzrostu liczby zachorowań; w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat liczba zachorowań zwiększyła się niemal trzykrotnie. Najistotniejszym czynnikiem zwiększonego ryzyka zachorowania na czerniaka jest intensywne działanie promieniowania UV naturalnego (tj. słonecznego) i sztucznego (solaria). Pewną rolę odgrywają też predyspozycje genetyczne. Od znamienia do czerniaka, czyli jak rozpoznać nowotwór skóry? Jakie rokowania mają pacjenci chorzy na czerniaka? Ze względu na lokalizację na skórze, czerniaka jest stosunkowo łatwo wykryć we wczesnym stadium. Podjęcie leczenia chirurgicznego w tym stadium choroby w ponad 90 proc. przypadków prowadzi do wyleczenia. Rokowanie zależy głównie od grubości ogniska pierwotnego ocenianego w badaniu histopatologicznym (mikroskopowym) i ewentualnych przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych. Niestety średnie wyjściowe zaawansowanie tego nowotworu (mierzone grubością ogniska pierwotnego wg Breslowa) jest w Polsce 2 razy większe niż w krajach Europy Zachodniej. Średnia wyleczalność tego nowotworu w Polsce to 60-70%, w USA nawet ponad 90%, co wynika z wykrywania go we wcześniejszych stadiach. Jak leczy się czerniaka? Czy możliwe jest całkowite wyleczenie choroby? Mitem jest stwierdzenie, że jest to choroba źle uleczalna lub nieuleczalna. Umiejscowienie czerniaka na powierzchni ciała umożliwia bezproblemową diagnostykę oraz proste leczenie chirurgiczne, które przeprowadzają wszystkie ośrodki onkologiczne w naszym kraju, z czego w warszawskim Centrum Onkologii-Instytucie leczy się około 1/10 polskich pacjentów z tą chorobą (ok. 300 rocznie). Czerniak charakteryzuje się bardzo wysokim odsetkiem wyleczeń, zwłaszcza gdy leczeniu chirurgicznemu poddaje się zmiany pierwotne. Jeśli choroba jest rozpoznana we wczesnym stadium (zmiana jest wówczas grubości 1-2 mm) to poziom wyleczeń sięga ponad 80-90 proc. Im bardziej rozwinięty czerniak, tym skuteczność leczenia jest mniejsza. Jednak nawet w bardziej zaawansowanych stadiach lekarze (chirurdzy onkolodzy i onkolodzy) są w stanie wyleczyć chorego na czerniaki i inne nowotwory skóry. Ważne jest jednak, aby chory zwrócił się do lekarza (chirurga onkologa lub dermatologa) w przypadku podejrzanej lub niepokojącej go zmiany skóry. Pacjent, u którego zaobserwowano niepokojącą zmianę powinien niezwłocznie zgłosić się do chirurga onkologa lub dermatologa w celu zbadania (z reguły wykonuje się badanie dermatoskopowe) i ewentualnej kwalifikacji do wykonania biopsji wycinającej. To jest bardzo prosty zabieg wykonywany ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym i pozostawia niewielki ślad na skórze Polega ona na całkowitym usunięciu podejrzanego znamienia lub narośli z niewielkim marginesem (do 3 mm), a następnie zbadaniu pobranego materiału pod mikroskopem przez histopatologa, który sprawdza, czy znajdują się w nim komórki czerniaka lub innego nowotworu skóry. Jeżeli okaże się, że znamię zawiera zmiany nowotworowe, marginesy są niekiedy poszerzane (do 1-2 cm). W przypadku czerniaka skóry wykonuje się również biopsję najbliższego węzła wartowniczego (pierwszego węzła chłonnego, do którego spływa chłonka). W przypadku dodatniego wyniku biopsji należy usunąć węzły chłonne. Jakie przerzuty najczęściej daje czerniak i od czego zależą? Czerniak po pierwotnym leczeniu (najczęściej chirurgicznym) może nawrócić, dlatego pacjent musi być pod stałą kontrolą onkologa lub chirurga onkologa. Szansa nawrotu związana jest z tym, w jakim stadium był pierwotny czerniak w momencie jego pierwszego leczenia. Najczęstszym miejscem przerzutów czerniaka są węzły chłonne, może on również dawać przerzuty do skóry oraz wszystkich innych narządów ciała. Im bardziej rozwinięty czerniak, tym skuteczność leczenia chirurgicznego jest mniejsza i szansa na przerzuty większa. Wyniki leczenia chorych na uogólnione czerniaki skóry są nadal niezadowalające. Tylko 25-30 proc. chorych z przerzutowym czerniakiem przeżywa rok po rozpoznaniu. Przełomowe jest opracowanie dwóch nowych terapii wydłużających życie chorych na zaawansowane czerniaki: immunoterapii nieswoistej za pomocą przeciwciał monoklonalnych anty-CTLA4 hamujących ogólnoustrojowe mechanizmy immunosupresji w celu indukcji odpowiedzi przeciwnowotworowej (ipilimumabb) oraz leczenia ukierunkowanego molekularnie za pomocą inhibitorów szlaków BRAF/MEK (wemurafenib). Zobacz także: Nowa era w leczeniu zaawansowanego czerniaka Jak uniknąć czerniaka? Głównym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na czerniaka jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe, zarówno naturalne, czyli promienie słoneczne, jak i sztuczne, emitowane przez solarium. Przestrzeganie trzech prostych zasad zmniejsza ryzyko zachorowania na czerniaka: Należy unikać nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne, szczególnie pomiędzy godziną a kiedy słońce świeci najintensywniej. I nie dotyczy to tylko miesięcy letnich, bowiem zachorowania na czerniaka są rozpoznawane w ciągu całego roku, a nie tylko latem, kiedy mamy odsłoniętą skórę. Wychodząc z domu, należy zadbać o odpowiednie ubranie ograniczające ekspozycję ciała na słońce oraz używanie kremów z filtrem, a także okularów przeciwsłonecznych. Należy bezwzględnie zrezygnować z korzystania z solarium – promieniowanie ultrafioletowe w solarium jest nawet 10-15 razy silniejsze od promieniowania słonecznego. Taka opalenizna jest bardzo niezdrowa. Nie tylko wysusza skórę i przyspiesza jej starzenie się, ale przede wszystkim może być przyczyną rozwoju czerniaka. Światowa Organizacja Zdrowia wpisała promieniowanie ultrafioletowe na listę kancerogenów, czyli uznała je za czynnik bezpośrednio sprawczy w rozwoju nowotworów skóry. Korzystanie z solarium zwiększa nie tylko ryzyko zachorowania na czerniaka, ale również ryzyko wystąpienia raka skóry – 2,5-krotnie kolczystokomórkowego i 1,5-krotnie podstawnokomórkowego. Jeszcze bardziej zagrożone są osoby młode, poniżej 30. roku życia. W ich przypadku ryzyko zachorowania wzrasta o 75 proc. Ze względu na potwierdzone badaniami ryzyko zachorowania na czerniaka w niektórych krajach ( w Niemczech, Szkocji, Walii i części stanów w USA) wprowadzono zakaz korzystania z solarium przez osoby niepełnoletnie. Należy regularnie obserwować swoje znamiona. Przez cały rok powinna nas obowiązywać zasada regularnego obserwowania wszelkich znamion, pieprzyków i przebarwień. Oglądając ciało zwracaj szczególną uwagę na nowe zmiany lub stare, które zmieniły swój wygląd. Gdy tylko któreś znamię wyda się podejrzane, bez zwłoki należy zgłosić się do specjalisty. Jakie wyróżniamy typy czerniaka i jak je rozpoznać? Najczęstszym typem czerniaka jest czerniak skóry, ale może on być również (rzadko) umiejscowiony na błonach śluzowych lub w oku. Dziękuję za rozmowę. Ekspert: prof. Piotr Rutkowski, chirurg, onkolog, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Centrum Onkologii – Instytut w Warszawie. Polecamy:Rak podstawnokomórkowy i kolczystokomórkowy – czym się różnią?Od czego zależą rokowania w czerniaku? Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem! . 539 387 563 396 151 156 550 283
czerniak u dzieci forum
